Nabycie obywatelstwa polskiego z mocy prawa

Zgodnie z art. 14 ustawy o obywatelstwie polskim, małoletni nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, jeżeli co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim. W konsekwencji tego przepisu, na świecie jest bardzo dużo osób, które zgodnie z polskim prawem są obywatelami polskimi, ale w większości przypadków nie są tego świadome.

Potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego

Jeżeli ktoś ma polskie korzenie, najprostszą drogą do uzyskania polskiego paszportu jest procedura potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego określona w rozdziale 7 ustawy o obywatelstwie polskim. Aby przejść ją pozytywnie należy wykazać, że co najmniej jeden z przodków w linii prostej posiadał obywatelstwo polskie w momencie urodzin dziecka. Niekoniecznie musi chodzić o rodzica – mogą być dalsi krewni. Nawet jeżeli ostatnią osobą, która oficjalnie miała status obywatela polskiego był pradziadek, jego dziecko – dziadek, w momencie urodzin również nabył obywatelstwo polskie. Z dziećmi dziadka jest tak samo, itd. Robi się taki łańcuch – każde kolejne dziecko z mocy prawa nabywa obywatelstwo polskie, bo jest dzieckiem obywatela polskiego.

Im dalej wstecz, tym trudniej

Przy próbach potwierdzenia obywatelstwa polskiego na podstawie  obywatelstwa przodków sprzed wielu lat mogą powstać problemy dowodowe. Jeżeli przodek urodził się jeszcze zanim Polska odzyskała niepodległość może być problem z wykazaniem, że nabył obywatelstwo polskie. Nawet jeżeli tak się stało, istotne znaczenie może mieć także to, czy nie wydarzyło się nic, co by spowodowało utratę przez niego obywatelstwa polskiego (np. nabycie obywatelstwa innego kraju). Problemem może być również wykazanie, że przodek jest rzeczywiście przodkiem wnioskodawcy. Stare dokumenty są często niedostępne (np. zostały zniszczone podczas wojny) lub pojawiają się rozbieżności utrudniające wykazanie wspomnianego powyżej łańcucha obywatelstw.