Działalność gospodarcza w miejscu zamieszkania a podatek od nieruchomości

Wielu przedsiębiorców rozpoczynających działalności jako siedzibę firmy podaje miejsce swojego zamieszkania. Dzięki temu nie muszą ponosić dodatkowych kosztów wynajmu lokalu, a także mogą wliczyć koszty związane z nieruchomości do kosztów uzyskania przychodu (proporcjonalnie do części, jaka jest wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej). Czy powinni z tego tytułu płacić wyższy podatek od nieruchomości? Wszystko zależy od sposobu korzystania z części nieruchomości przeznaczonej pod działalności gospodarczą.

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych przewiduje dwie stawki podatku od nieruchomości – dla budynków mieszkalnych i dla budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności godpodarczej. W ustawie ustalono stawki maksymalne (odpowiednio 0,74 zł od 1 m2 i 23,03 m2), natomiast wysokość stawki określa rada gminy w drodze uchwały. Różnica jest dość spora – podatek dla budynków związanych z działalnością gospodarczą jest ponad 30 razy wyższy (płaci się go jednak tylko od części przeznaczonej na działalność gospodarczą).

Kluczowym zagadnieniem w ocenie czy przedsiębiorca, który część swojego lokalu przeznaczył na prowadzenie działalności gospodarczej, jest interpretacja pojęcia „części budynku mieszkalnego zajętej na prowadzenie działalności gospodarczej. Jeżeli przedsiębiorca wydzieli część lokalu i w całości przeznaczy go wyłącznie na prowadzenie działalności gospodarczej, wówczas powstanie konieczność zapłacenia wyższej stawki podatku. Taka sytuacja nastąpi np. gdy jeden pokój zostanie wydzielony na gabinet, w którym będą przyjmowani klienci. Jeżeli jednak, działalność gospodarcza będzie prowadzona w części lokalu, która służy także do celów mieszkalnych (np. w sypialni czy kuchni), stawka podatku pozostanie bez zmian.

Przedsiębiorca w dalszym ciągu będzie mógł płacić stawkę dla budynków mieszkalnych.
Powyższy sposób oceny która ze stawek podatku jest należna, znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, który już 11 sierpnia 1992 r. uznał (sygn. SA/Wr 650/92), że przepis o wyższej stawce podatku wymaga, aby część budynku mieszkalnego była przeznaczona dla prowadzenia w niej działalności gospodarczej z wyłączeniem funkcji mieszkalnych i innych, związanych z zamieszkiwaniem w budynku. Podobne orzeczenia pojawiły się także w okresie późniejszym.

Przedsiębiorca powinien jednak liczyć się z tym, że gminy w konkretnej sprawie mogą inaczej interpretować pojęcie „budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej”. W takiej sytuacji, przedsiębiorca może dochodzić swoich praw przed sądem.