Nowe zasady ustalania terminów zapłaty w transakcjach handlowych
Rząd nieustannie walczy z zatorami płatniczymi pomiędzy przedsiębiorcami. Dlatego od 1 stycznia 2020 r. ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych zmieniła nazwę na „ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych”. Zmieniła się nie tylko nazwa. Ustawodawca wprowadził szereg zmian mających na celu usprawnienie przepływów pieniężnych w transakcjach handlowych.
Wyższa stawka odsetek za opóźnienie w zapłacie
Do końca 2019 r. odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych wynosiły 9,5%. Obecnie stawka wynosi aż 11,5%. Należy także pamiętać o tym, że stawka w każdej chwili może ulec zmianie, ponieważ jest uzależniona od stopy referencyjnej NBP. Jak wskazano w ustawie, w przypadku opóźnienia wierzyciel może naliczać „odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i dziesięciu punktów procentowych”. Podmioty publiczne będące podmiotami leczniczymi mają preferencyjną stawkę – stopa referencyjna NBP + osiem punktów procentowych.
Zróżnicowanie terminów zapłaty w zależności od wielkości przedsiębiorcy
Podstawowa zasada się nie zmieniła. Jeżeli strony transakcji handlowej, z wyłączeniem podmiotu publicznego będącego podmiotem leczniczym, przewidziały w umowie termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych po upływie 30 dni, liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, do dnia zapłaty. Jeżeli jednak dłużnikiem jest duży przedsiębiorca, a wierzyciel jest mikro, mały lub średni przedsiębiorca (w rozumieniu załącznika I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i art. 108 Traktatu), termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi.
Jeżeli termin zapłaty przekracza 120 dni liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, może on odstąpić od umowy, albo ją wypowiedzieć.
Oświadczenie o posiadaniu statusu dużego przedsiębiorcy
Z powyższych względów, dłużnik będący dużym przedsiębiorcą powinien poinformować drugą stronę transakcji o posiadaniu statusu dużego przedsiębiorcy. Stosowne oświadczenie powinno być złożone najpóźniej w momencie zawarcia transakcji handlowej. Najlepiej zrobić to w umowie. Za niezłożenie takiego oświadczenia, przewidziano odpowiedzialność karną i karę grzywny.
Wyższa rekompensata za koszty odzyskiwania należności
Wcześniej rekompensata za koszty windykacji wynosiła w każdym przypadku 40 euro. Od 1 stycznia 2020 r. zostały wprowadzone nowe, wyższe stawki:
- 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5.000 złotych;
- 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5.000 złotych, ale niższa niż 50.000 złotych;
- 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50.000 złotych.
Zakaz nadmiernego opóźniania się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych
Po nowelizacji zakazane jest nadmierne opóźnianie się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych przez przedsiębiorców. Zgodnie z ustawą, należy przez to rozumieć sytuację, w której w okresie 3 kolejnych miesięcy suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie przez ten podmiot wynosi co najmniej 2.000.000 złotych.
Organem kontrolującym kwestie nadmiernego opóźniania się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Komsumentów. W przypadku stwierdzenia takiej praktyki może zostać nałożona kara pieniężna.
Raportowanie ministrowi stosowanych terminów zapłaty
Kierownicy grup kapitałowych lub przedsiębiorców, których wartość przychodu uzyskana w roku podatkowym przekroczyła równowartość 50 mln euro, są zobowiązani, w terminie do dnia 31 stycznia każdego roku, przekazywać ministrowi gospodarki sprawozdanie o stosowanych przez te podmioty w poprzednim roku kalendarzowym terminach zapłaty w transakcjach handlowych, wraz ze wskazaniem jakie kwoty w jakich terminach przedsiębiorca otrzymał.
