Patent na wynalazek czy prawo ochronne wzór użytkowy? – jak chronić rozwiązania techniczne

Patent na wynalazek oraz prawo ochronne na wzór użytkowy dają uprawnionemu prawo wyłącznego korzystania z wynalazku lub wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy, a także możliwość zakazania osobie trzeciej, niemającej jego zgody, korzystania z wynalazku lub wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy. Uprawniony może również udzielić licencji lub przenieść prawo na inną osobę.

Mimo podobieństwa uprawnień właściciela, oba te prawa różnią się czasem trwania ochrony, warunkami udzielenia ochrony, i tylko w niektórych przypadkach można przekształcić zgłoszenie patentowe w zgłoszenie wzoru użytkowego.

Patent na wynalazek

Zgodnie z Ustawą Prawo Własności Przemysłowej, aby uzyskać patent, wynalazek musi spełniać łącznie następujące warunki:

• nowość, czyli przed datą pierwszeństwa do uzyskania patentu wynalazek nie może być udostępniony do wiadomości powszechnej;
• posiadać poziom wynalazczy nie wynikać dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki;
• nadawać się do przemysłowego stosowania jeżeli według wynalazku może być uzyskiwany wytwór lub wykorzystywany sposób, w rozumieniu technicznym, w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa.

Szczególnie korzystne jest, że patenty są udzielane bez względu na dziedzinę techniki, na wynalazki należące do kilku następujących kategorii:

• wytwór / produkt substancje, mieszaniny;
• urządzenie narzędzia, maszyny oraz układy;
• sposób, opis procesu, sposób wytwarzania leku;
• zastosowanie nowe zastosowanie znanych już produktów.

Dodatkową zaletą patentu jest czas trwania ochrony wynoszący 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym.

Prawo ochronne na wzór użytkowy

Uzyskanie prawa ochronnego na wzór użytkowy jest prostsze i tańsze niż uzyskanie patentu.

Aby uzyskać prawo ochronne, wzór użytkowy musi być:

• nowy;
• użyteczny, tj. pozwalać na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów;
• mieć charakter techniczny;
• dotyczyć kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci.

Wzór użytkowy nie musi posiadać poziomu wynalazczego, czyli nawet rozwiązania oczywiste, jeżeli są rozwiązaniami technicznymi nowymi i użytecznymi, wówczas mogą uzyskać ochronę jako wzory użytkowe.

W odróżnieniu od wynalazku, wzór użytkowy może być tylko przedmiotem o trwałej postaci, tzn. że cechy techniczne wzoru mogą być wyłącznie cechami konstrukcyjnymi.

Wzorem użytkowym nie mogą być zatem: substancje, mieszaniny, leki, sposoby, zastosowania.

Czas trwania prawa ochronnego na wzór użytkowy wynosi 10 lat od daty dokonania zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym.

W przypadku gdy Urząd Patentowy stwierdzi iż wynalazek nie posiada poziomu wynalazczego, a jest to rozwiązanie spełniające kryteria wzoru użytkowego, wówczas istnieje możliwość konwersji zgłoszenia patentowego w zgłoszenie wzoru użytkowego, z zachowaniem daty zgłoszenia patentowego.