Czy przedsiębiorca musi posiadać firmowy rachunek bankowy?

Od czasu do czasu klienci lub osoby znajome zwracają się do mnie z zapytaniem czy istnieje obowiązek posiadania firmowego rachunku bankowego. Z jednej bowiem strony nikt nie potrafi wskazać przepisu, który by formułował taki obowiązek, zaś z drugiej większość osób prowadzących firmy podświadomie wyczuwa pewną niestosowność sytuacji, w której przedsiębiorca nie posiada firmowego rachunku bankowego.

Sprawa ta staje się aktualna wobec wprowadzenia tzw. białej listy podatników VAT, w ramach której wykazywane są rachunki bankowe przedsiębiorców – podatników VAT. Co ważne: pomimo, że CEiDG dopuszcza zgłoszenie w tej ewidencji osobistego rachunku bankowego, to rachunek taki nie będzie widoczny na białej liście.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że brak jest w polskim systemie prawnym przepisu, który nakazywałby przedsiębiorcom posiadanie firmowego rachunku bankowego. Trudno sobie jednak w dzisiejszych czasach wyobrazić przedsiębiorcę, który przelewy podatkowe czy też na ubezpieczenia społeczne (druki) będzie zanosił na pocztę lub do innej instytucji świadczącej usługi płatnicze. Praktyka pokazuje jednak, że wielu przedsiębiorców korzysta tu z kont osobistych.

W tym miejscu pojawia się kwota 15.000 złotych, która występuje w dwojakiej roli:

1. Zgodnie z art. 10 ustawy Prawo przedsiębiorców, dokonywanie oraz przyjmowanie płatności musi następować za pośrednictwem rachunku bankowego (nie rozróżniono tu jednak czy firmowego czy każdego innego) jeżeli płatność następuje pomiędzy przedsiębiorcami oraz jednorazowa wartość transakcji (niezależnie od tego w ilu transzach następuje) przekracza kwotę 15.000 złotych lub jej równowartość.
2. Zgodnie z art. 22p ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 15d ust. 1 pkt 2 ustawy z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (obydwie w brzmieniu obowiązującym od 1.01.2020 r.), płatności przekraczające 15.000 złotych nie dokonane na rachunek bankowy wskazany na białej liście, nie będą mogły zostać zaliczone w koszty uzyskania przychodu. Dodatkowo – również od 1 stycznia 2020 r. – Ordynacja Podatkowa zostanie wzbogacona o art. 117ba, który przewidywać będzie m. in. odpowiedzialność solidarną nabywcy za zaległości podatkowe dostawcy lub usługodawcy, jeżeli zapłata należności zostanie dokonana przelewem na rachunek inny niż wykazany (na dzień zlecenia przelewu) na białej liście.

W praktyce oznacza to, że firmowy rachunek bankowy muszą posiadać podatnicy VAT, którzy będą odbiorcami płatności powyżej 15.000 złotych. Z kolei przedsiębiorcy nie będący podatnikami VAT a dokonujący lub przyjmujący płatności powyżej 15.000 złotych, muszą posiadać rachunek bankowy (niekoniecznie firmowy).