Nowe rodzaje znaków towarowych i sposób ich przedstawiania

Uchwalona w dniu 20 lutego 2019 r. nowelizacja ustawy Prawo własności przemysłowej, która stanowi implementację Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2436 z dnia 16 grudnia 2015 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych, przewiduje nową definicję znaku towarowego.

Zniesienie wymogu graficznej przystawalności

Jedną z kluczowych zmian wprowadzonych przez nowelizację, jest zniesienie wymogu graficznej przystawalności, obecnego w dotychczasowej definicji znaku towarowego. Zniesienie tego wymogu umożliwia przyjmowanie zgłoszeń nowych rodzajów znaków towarowych, które do tej pory nie były przewidziane w polskim prawie. Dlatego też nowy art. 120 ustawy Prawo własności przemysłowej wskazuje, że:

1. Znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.

2. Znakiem towarowym, w rozumieniu ust. 1, może być w szczególności wyraz, włącznie z nazwiskiem, rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania, a także dźwięk.

Zgodnie z powyższą definicją nie jest konieczne przedstawienie znaku towarowego w formie graficznej. Niemniej, aby umożliwić właściwym organom i opinii publicznej ustalenie jasnego i dokładnego przedmiotu ochrony udzielonej uprawnionemu, ustalono, iż znak towarowy można przedstawić w dowolnej formie, z wykorzystaniem ogólnie dostępnej techniki, o ile może on zostać odtworzony w rejestrze w sposób jasny, precyzyjny, samodzielny, łatwo dostępny, zrozumiały, trwały i obiektywny. Wymienione kryteria zostały utrwalone w orzecznictwie, między innymi w wyroku z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie C‑273/00 Sieckmann, oraz wskazane w motywach ww. dyrektywy.

Należy jednocześnie pamiętać, że każde oznaczenie, na które ma być udzielone prawo ochronne, powinno posiadać zdolność odróżniającą oraz być postrzegane za pomocą jednolitego aktu poznawczego. Zgłoszenia znaków towarowych są bowiem badane przez Urząd Patentowy RP w zakresie formalno-prawnym, a także merytorycznym. Zniesienie wymogu graficznej przedstawialności znaku nie oznacza, iż pozostałe przeszkody do udzielenia prawa ochronnego nie będą miały zastosowania. Przed dokonaniem zgłoszenia wybranego rodzaju znaku towarowego należy pamiętać o tych kilku ogólnych zasadach.

Rodzaje znaków towarowych

Zgodnie z uchwaloną nowelizacją zgłoszeniu mogą podlegać następujące rodzaje znaków:

• znak słowny,
• znak graficzny,
• znak słowno-graficzny,
• znak przestrzenny,
• kolor / kombinacja kolorów,
• znak pozycyjny,
• znak dźwiękowy,
• deseń,
• znak ruchomy,
• znak multimedialny,
• znak holograficzny,
• znak inny.

Słowny znak towarowy

Znak słowny to znak składający się wyłącznie ze słów lub liter alfabetu łacińskiego (dużych lub małych), cyfr, innych standardowych znaków typograficznych lub ich kombinacji. Słowny znak towarowy należy przedstawić w zgłoszeniu poprzez przedstawienie oznaczenia w standardowym zapisie i układzie, bez żadnych elementów graficznych czy kolorów. W przypadku znaków słownych, ochronę znaku zastrzega się bowiem dla słów jako takich. Należy też pamiętać, iż znak stanowiący tekst zapisany w niestandardowym układzie, na przykład w pionie lub ukosie, bądź też wykorzystujący niestandardową czcionkę, może zostać uznany za znak słowno-graficzny.

Graficzny znak towarowy

Znak graficzny to znak składający się z niestandardowych znaków typograficznych, stylizacji lub układów elementów graficznych, lub samych elementów graficznych, także z użyciem kolorów. Graficzny znak towarowy należy przedstawić poprzez złożenie reprodukcji oznaczenia ukazującej wszystkie jego elementy oraz – w stosownym przypadku – jego kolory, przy czym należy pamiętać, że kombinacja kolorów w znaku będąca tylko ich zestawieniem, może zostać uznana za rodzaj znaku: kolor / kombinacja kolorów.

Słowno-graficzny znak towarowy

Znak słowno-graficzny to znak składający się z zestawienia elementów słownych i graficznych, także z użyciem kolorów. Słowno-graficzny znak towarowy może składać się z kombinacji elementów graficznych i słownych, elementów słownych zapisanych niestandardową czcionką lub w kolorze, elementów słownych przedstawionych w niestandardowym układzie, liter innych niż łacińskie oraz kombinacji powyższych elementów.

Przestrzenny znak towarowy

Znak przestrzenny to znak, który obejmuje lub składa się z trójwymiarowego kształtu, na przykład pojemnika, opakowania, samego produktu lub wyglądu tych przedmiotów. Przestrzenny znak towarowy może stanowić kombinację samego kształtu wraz z innymi elementami, jak np. elementy słowne, graficzne, etykiety itp.

Kolor / kombinacja kolorów

Kolor to znak, który składa się wyłącznie z jednego koloru lub kombinacji kolorów bez konturów. W zakresie znaków towarowych stanowiących kolor, przedstawienie graficzne znaku musi mieć charakter dokładny i trwały. Reprezentacja dwóch lub więcej kolorów, określonych w sposób abstrakcyjny i bez konturów, powinna być opatrzona dokładnymi dyspozycjami dotyczącymi określonego z góry i stałego sposobu połączenia danych kolorów.

Pozycyjny znak towarowy

Znak pozycyjny to znak ukazujący w określony sposób umieszczenie znaku na produkcie. Pozycyjny znak towarowy należy przedstawić w zgłoszeniu poprzez przekazanie reprodukcji dokładnie ukazującej ustawienie znaku i jego rozmiar lub proporcję do stosownego towaru. Elementy niestanowiące przedmiotu wniosku o rejestrację muszą być oznaczone jako wyłączone, za pomocą linii przerywanej. Do zgłoszenia powinien zostać dołączony opis w celu wskazania, w jaki sposób znak jest umieszczony na towarach.

Dźwiękowy znak towarowy

Znak dźwiękowy to znak, który składa się wyłącznie z dźwięku lub kombinacji dźwięków. Reprodukcję znaku dźwiękowego (reprezentacja znaku) należy złożyć poprzez przekazanie pliku audio albo poprzez przedstawienie dźwięku za pomocą zapisu muzycznego (zapis nutowy).

Deseń

Znak stanowiący deseń to znak, który składa się wyłącznie z zestawu regularnie powtarzających się elementów. Taki rodzaj znaku może obejmować dowolny rodzaj towarów i usług, jednak najczęściej dotyczy towarów typu papier, tkaniny, artykuły odzieżowe, galanteria skórzana, biżuteria, tapety, meble, płytki, opony, materiały budowlane itp. Deseń należy przedstawić w zgłoszeniu poprzez przekazanie reprodukcji (reprezentacja) ukazującej powtarzający się układ elementów (do reprodukcji można dołączyć opis wyjaśniający sposób, w jaki elementy znaku regularnie się powtarzają).

Ruchomy znak towarowy

Znak ruchomy składa się z określonego ruchu, zmiany ustawienia elementów znaku lub przechodzi w taki ruch, albo taką zmianę ustawienia. Oprócz samego ruchu, znak może również zawierać słowa, elementy graficzne, animowane postacie. Ruchomy znak towarowy należy przedstawić  w zgłoszeniu poprzez przekazanie pliku wideo albo za pomocą serii następujących po sobie nieruchomych obrazów (reprezentacja znaku), ukazującej ruch lub zmianę układu (w przypadku wykorzystania nieruchomych obrazów powinny być one ponumerowane lub opatrzone opisem wyjaśniającym ich kolejność).

Multimedialny znak towarowy

Znak multimedialny to znak składający się z kombinacji obrazu i dźwięku lub który przechodzi w taką kombinację obrazu i dźwięku. Poza obrazem i dźwiękiem, znak może również zawierać słowa, elementy graficzne itp. Multimedialny znak towarowy należy przedstawić poprzez przekazanie pliku audiowizualnego zawierającego kombinację obrazu i dźwięku (reprezentacja znaku).

Hologram

Hologram to znak składający się z elementów o charakterze holograficznym. Znak holograficzny należy przedstawić poprzez przekazanie pliku wideo, przedstawienia graficznego lub fotograficznego, zawierającego ujęcia niezbędne do właściwego ukazania całego efektu holograficznego (reprezentacja znaku).