Wydłużony okres rozliczeniowy czasu pracy

W dniu 23 sierpnia 2013 r. weszła w życie zmiana w kodeksie pracy dotycząca czasu pracy, zgodnie z którą w każdym systemie czasu pracy można przedłużyć okres rozliczeniowy do 12 miesięcy, jeżeli zostaną spełnione przesłanki, określone w kodeksie pracy. Do tej pory standardem był okres rozliczeniowy nie przekraczający 4 miesięcy. Na zasadzie wyjątku, w rolnictwie i hodowli, a także przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób mógł być wprowadzony okres rozliczeniowy nieprzekraczający 6 miesięcy, a jeżeli było to dodatkowo uzasadnione nietypowymi warunkami organizacyjnymi lub technicznymi mającymi wpływ na przebieg procesu pracy – okres rozliczeniowy nieprzekraczający 12 miesięcy. Przy czym przedłużenie okresu rozliczeniowego nie było dopuszczalne m.in. w systemie równoważnego czasu pracy oraz w przypadku czasu pracy w ruchu ciągłym oraz przy pracach, które nie mogły być wstrzymane ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności.

Przyczyny, które uzasadniają przedłużenie okresu rozliczeniowego muszą być:

• obiektywne
• lub techniczne
• lub dotyczyć organizacji pracy.

Do zastosowania przedłużonego okresu rozliczeniowego wystarczy, jeżeli zostanie spełniona jedna ze wskazanych wyżej przesłanek. Muszą być przy tym zachowane ogólne zasady dotyczące ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.

Ważne! Możliwość zastosowania przedłużonego okresu rozliczeniowego nie oznacza zatem dowolności w jego wprowadzeniu. Warto w tym miejscu przypomnieć, iż uregulowanie, które zostało wprowadzone do kodeksu pracy jest dokładnym powtórzeniem art. 9 tzw. Ustawy antykryzysowej tj. Ustawy z dnia 1 lipca 2009r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (Dz.U.2009.125.1035), w brzmieniu jak poniżej:

Art. 9. 1. Jeżeli jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technologicznymi, lub dotyczącymi organizacji czasu pracy, okres rozliczeniowy może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 12 miesięcy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.

Możliwość wprowadzenia przedłużonego okresu rozliczeniowego spotkała się z różnymi ocenami. Niemniej, warto zauważyć, iż taką możliwość przewiduje art. 19 Dyrektywy nr 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy, który stanowi co następuje.

„Jednakże Państwa Członkowskie mają prawo wyboru, z zastrzeżeniem zgodności z zasadami ogólnymi odnoszącymi się do ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, zezwolenia, z przyczyn obiektywnych lub technicznych lub przyczyn dotyczących organizacji pracy, na układy zbiorowe lub porozumienia zawierane między partnerami społecznymi w celu ustanowienia okresów rozliczeniowych w żadnym przypadku nieprzekraczających 12 miesięcy.”

Ważne! Przedłużenie okresu rozliczeniowego następuje w układzie zbiorowym lub w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi. Jeżeli u pracodawcy nie działają związki zawodowe, to porozumienie jest zawierane z przedstawicielami pracowników w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Następnie pracodawca przekazuje kopię porozumienia w sprawie przedłużenia okresu rozliczeniowego właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w terminie 5 dni roboczych od dnia zawarcia porozumienia.

Korzyści dla pracodawcy z wydłużenia okresu rozliczeniowego polegają przede wszystkim na możliwości bardziej racjonalnego gospodarowania czasem pracowników, w sytuacji gdy pracodawca nie jest w stanie dość dokładnie określić stopnia zapotrzebowania na swoje usługi lub produkty w danym okresie funkcjonowania firmy. Dzięki temu będzie mógł on dostosować liczbę godzin pracownika do faktycznego popytu na oferowane przez niego produkty. Pozostanie mu także dłuższy przedział czasowy, w którym będzie mógł pracownikowi w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych zaproponować w miejsce wynagrodzenia czas wolny.

Pamiętaj! Jesteś pracodawcą i chcesz wprowadzić przedłużony okres rozliczeniowy?

• sprawdź, czy spełniasz przesłanki określone w kodeksie pracy
• jeśli je spełniasz, zawrzyj odpowiednie porozumienie ze związkami zawodowymi, a jeżeli nie działają u Ciebie związki zawodowe z przedstawicielami pracowników
• w ciągu 5 dni roboczych o zawartym porozumieniu zawiadom PIP.

Adw. Anna Wątor